اپتیك بررسی كرد؛
لطمه های روانی ناشی از کرونا و راه های رفع آن
قم یک روان درمانگر بالینی اظهار داشت: کرونا یک ویروس چند وجهی است که علاوه بر سلامت جسمانی، سلامت روانی افراد را نیز تحت تاثیر قرار داده و خلق منفی و تحریک پذیری و پرخاشگری افراد را به همراه داشته است.
مدت زیادی از اخبار پر استرس ورود کرونا به کشور می گذرد و مردم تا حدود زیادی اهتمام در کنار آمدن با این میهمان ناخوانده کردند، مهمانی که هرچقدر برای رفع زحمتش تلاش شد با لجاجت و بی پروایی تمام در مقابل اخم های گرده خورده میزبانان خود این ضیافت را ترک نکرد.
در دو سال قبل با سایه افکنی سنگین و شوم بیماری کرونا زیان های فراوان جانی و مالی به مردم وارد شد اما این لطمه ها تنها صدمات این همه گیری و افزایش میزان مرگ و میر نبوده بلکه افسردگی، نگرانی، استرس و فشار مضاعف سلامت روان افراد جامعه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
با ظهور این ویروس، زندگی و سلامت میلیونها انسان مورد تهدید قرار گرفته است، این بیماری همه گیر نه فقط میزان بالای مرگ ومیر ناشی از عفونت ویروسی را به همراه داشته، بلکه موجب فاجعه روانی در کل نقاط جهان شده است. عدم قطعیت و پیش بینی ناپذیری شیوع پاندمی بیماری کرونا، پتانسیل بالایی برای ترس روانی از سرایت بیماری دارد و اغلب منجر به خیلی از مشکلات روحی و روانی می شود.
حال باوجود گذشت دو سال از هجمه های خبری و استرس آور شیوع و گسترش سیطره آن و حتی گردهمایی انواع و اقسام آن در این کشور، هنوز آثار مصائبی که بر سر مردم آوار کرده عیان است و گرچه حاجتی به بیانش نیست، اما باید مشکلات عصبی و روانی مردم در اثر استرس ابتلای به این ویروس و همین طور سوگ ها و داغ هایی که تا ابد جبران ناپذیر است را تصریح کرد.
ضربات هولناکی که بر پیکره خیلی از خانواده ها وارد شد، نه فقط قابل فراموشی نیست بلکه با هربار یادآوری آن هزاران غم و اندوه و دل مردگی را بر جان وی تزریق و دریچه افسردگی و انزوا را بر وی می گشاید، حال آنکه در این بین افراد دلسوزی هستند که این دردها را التیام بخشیده و زندگی پویا و نشاط آوری را برای مردم به ارمغان می آورند.
در ادامه یک روان درمانگر بالینی با اذعان به رسالت درمانی خویش به گفت و گو با ایسنا پرداخت.
احمد ترابی بیان کرد: فارغ از این که بیماری کرونا یک نگرانی عمومی و استرس و تشویق دسته جمعی را در سطح جامعه ایجاد کرد، یک سری اختلالات عصبی و روانی را نیز به همراه داشت، لیکن خیلی از افراد زمینه چنین اختلالات روان شناختی را از پیش داشتند که این فشار و تنش موجب تشدید و بروز این اختلالات شده است.
وی ادامه داد: بسیاری افراد گرفتار فشار و استرس های عصبی، مشکلات خواب و ترس های شدید و خلق تحریک پذیر شدند که ریشه در اضطرابی است که افراد به ناچار در اثر تحمیل کرونا بر جامعه پدیدار شد.
این روان شناس بالینی، تاثیرات فشارهای روانی این بیماری را مواردی همچون کابوس در خواب های شبانه، روابط بین فردی شکننده، وسواس فکری و عملی و تفکرمنفی برشمرد و اشاره کرد: مجموعه این موارد افسردگی را در پی دارد، پس ماهیت قرنطینه چنین بر آنها سیطره داشته که به انزوا و گوشه نشینی روی آوردند، از جانب دیگر در تنگنای معیشتی قرار گرفتن مشکلاتی همچون تنش های کلامی و مشاجرات خانوادگی و مشکلات والد فرزندی در اثر عدم ارضای نیاز فرد به تفریح و سرگرمی را به بار می آورد.
ترابی درباب مشکلاتی که تاثیرات کرونا ویروس به دنبال دارد، اظهار نمود: طبیعتاً وقتی فرد گرفتار اضطراب می شود، انگیزه ای برای ادامه روال زندگی معمول خود ندارد و از بسیاری کارهایی که در حیطه وظایف او بوده اجتناب می کند و یا گرفتار افراطی گرایی در سطح وسیع می شود، برای مثال به شستشوی افراطی البسه و ظروف و هر آنچه در دسترس او است روی آورده، از طرفی روحیه کنترل گری، اطمینان طلبی پیدا می کند و سطح استفاده وی از مواد ضدعفونی کننده افزایش افراطی خواهد داشت.
وی از دیگر تاثیرات ومشکلاتی انزوای خانگی دراثر غایت ویروس چندوجهی و پرتنش روانی را پرخاشگری و ایجاد تعارضات خانوادگی در منزل برشمرد که صمیمیت و محبت درون خانواده را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و هنگام ورود یکی ازاین اعضای خانواده به درون جامعه، گویی فردی افسرده و پرخاشگر به آن ورود پیدا کرده است.
این درمانگر بالینی اضافه کرد: درمواردی افسردگی و انزوا را ناشی از بهبود وضعیت فردی قلمداد کرد و اظهار داشت: برای مثال فردی چند ماه در بیمارستان روانی بستری بوده و حال با هجمه این ویروس روبه رو شده و ترس و نگرانی از ابتلای به این ویروس بر رنج و اندوه قبلی خود افزوده است.
ترابی افزود: این فشار چندجانبه ای است که بر مردم تحمیل شده و این ویروسی چندوجهی است که هم مردم را تحریک پذیر کرده و خلق منفی و اضطراب و وسواس را افزایش داده و هم خیلی از افراد را دچار( PTSD) کرده؛ این مورد اضطراب و استرس بعد از لطمه است که رخ نموده، حال اگر فردی یکی از اعضای خانواده خودرا از دست داده حالا باید در سوگ آنها بنشیند که این افسردگی ناشی از داغ دیدگی پس از وقوع یک اتفاق ناگوار است یا حتی ممکنست فردی بازار دست دادن کار و حرفه ی خود به چنین حالتی گرفتار شود.
وی درباب راه درمانی پیش روی این افراد بیان کرد: افراد ورای رخدادی که شاید در زندگی خود تجربه کنند باید از حضور یک روانشناس در زندگی معیشتی و شغلی خود منتفع باشند که در همه حال از مشورت ها و راهنمایی های وی استفاده کنند، حال اگر در این بین اتفاقی زندگی وی را تحت تاثیر قرار داد با وجود یک متخصص و کماکان مشورت گرفتن از وی از خیلی از مشکلات جلوگیری و در کاهش آثار پیش رو موثر خواهد بود.
ترابی استفاده از منابع درست خبری در رخدادهایی که در جامعه رخ می دهد را نیز در کاهش آثار شدت این بیماری موثر برشمرد و اظهار داشت: منبع موثق که زیرنظر علوم پزشکی های هر استان است، موجب می شود آشفتگی های ذهنی و روانی و افسردگی بی جا برای فرد تولید نشود، پس افراد باید در لحظه زندگی کنند چونکه تفکر در گذشته چیزی جز افسردگی و بیهوده انگاری و تفکر در مورد آینده نیز نگرانی و اضطراب را به دنبال دارد، پس تنها در حالا و حال زیستن به ما کمک می نماید.
در ادامه دکتر آرش فکری اختلالات روانی مردم در اثر شیوع ویروس کرونا بصورت نظری و تجربی ریشه یابی کرد و اظهار داشت: اگر به مراجعین خود در طول این دوران توجه کنم بصورت آماری و تجربه کار کلینیکی باید ریشه یابی کرد، اختلالاتی که بیشتر در مراجعین به چشم می خورد، شامل حمله های هراس، اضراب فراگیر، اضطراب اجتماعی، وسواس فکری، وسواس عملی، افسردگی، شک و بدبینی، اختالل روان-تنی و در مواردی هم هذیان و توهم بوده و هست.
وی ادامه داد: مراجعین در بیشتر موارد پس از درگیری با بیماری کرونا و بهبودی جسمانی گرفتار یک یا چند اختلال از اختلال های نامبرده شده بودند. مواردی هم بوده که بدون اینکه به این بیماری مبتلا شوند، گرفتار این نوع اختلالات شده بودند. نکته جالب اینکه در برخی از مراجعین مبتلا نشده، این اختلال شدیدتر بود؛ در صورتیکه هیچ اختلال زمینه ای هم قبل از فراگیری ویروس کرونا نداشته اند.
فکری ریشه ذهنی تمام این مشکلات را احساس ترس ناشی از ناشناخته تهدید آمیز، احساس عدم امنیت و درماندگی در مقابل آن برشمرد و اشاره کرد: این مسائل هم به علت ناشناخته بودن این ویروس بود و اینکه انسان برای آن آمادگی و پیش آگهی نداشت و راهکارهای مناسب و مطمئنی برای مقابله و ایمنی در مقابل آن نمی دانست، پس این تهدید خیلی سریع فراگیر شد و همین سرعت هم بر شدت عوامل مؤثر بر شدیدتر شدن ترس افزود.
وی درباب طریقه درمانی با این اختلالات اشاره کرد: باتوجه به اینکه انسان ها به جهت شخصیت و همین طور هویت با یکدیگر متفاوت هستند، راه های متفاوتی برای مقابله با این ترس بصورت روانی اتخاذ می شود که در مواردی اختلالات خفیف و شدید روانشناختی خواهد بود، این اختلالات در رفتار و عملکردهای ذهنی و حتی جسمانی نیز اثر گذار است و زندگی طبیعی را مختل می کند.
فکری تخصص خویش را در روانشناسی تحلیلی و علوم اعصاب شناختی قلمداد کرد و اظهار داشت: یک سری از مداخلات پایه برای تمام افراد سفارش می شود که از آن جمله می توان به توانبخشی و توان افزایی کارکردهای عالی شناختی نام برد، مانند ارتقاء خودکنترلی بعنوان نقطه شروع و ضروری، خود تنظیمی، توجه و تمرکز و راهبردهای حل مسئله.
وی ادامه داد: تقویت این کارکردهای اجرائی مغز و ذهن می تواند برای شروع درمان و توانبخشی بسیار مفید و راهبردی باشد. بعد از آن درمان های فراشناختی که به ارزیابی بیرونی خود و توانایی بهینه کردن رفتار و ذهن و بالا بردن بازدهی راهبردهای زندگی مربوط می شود، مفیدست.
این روان درمانگر گام بعدی مداخلات رفتاری را مواجه سازی تدریجی، جرأت ورزی، جدول رفتاری جریمه و پاداش و در مواردی غرقه سازی برشمرد و اظهار نمود: راه حل جبر آگاهانه نیز در پی این روش ها سودمند است؛ یعنی وادار کردن خود به انجام کار درست در لحظه حالا، پس شیوه های مربوط به ذهن آگاهی نیز می تواند در کنترل اضطراب و بهبود توجه و تمرکز مفید واقع شود.
فکری افزود: در نهایت مداخلات فلسفی می تواند بسیار موثر باشد. نگاه عمیق به فلسفه زندگی و مرگ و جایگاه و نقش انسان در جهان و توجه به آینده و اهداف از پیش تعیین شده، می تواند حصار ناشی از ترس به وجود آمده و اختلال های سرچشمه گرفته از آنرا بشکند و فرد را به زندگی عادی بازگرداند. همین طور مداخله به وسیله دستگاه های مدرن و تخصصی توانبخشی عصبی-شناختی مانند تحریک الکتریکی فراجمجمه ای، تحریک مغناطیسی فراجمجمه ای و حتی نوروفیدبک نیز به کار برده شده که در کنار رواندرمانی می تواند ثمر بخش باشد.
وی ادامه داد: علوم اعصاب شناختی که علم بسیار مهمی است، در کشور عزیزمان در گروه اولویت اول علمی قرار گرفته و خوشبختانه به سرعت درحال رشد و فزونی است و در مداخلات درمانی و شناختی نیز به کار می رود.
فکری بااشاره به تخصص خویش اشاره کرد: در این گرایش از روانشناسی، به تفاوت های فردی ناشی از شخصیت و هویت، اهمیت زیادی داده می شود. هیچ دو انسانی را نمی توان یافت که دارای وضعیت روانشناختی یکسانی باشند. بدین سبب برای هر فردی باید شیوه های متفاوتی را بکار گرفت. اصلی ترین موضوعی که باید در نظر گرفته شود، شخصیت است، برای اینکه نحوه تعامل
با هر فرد را متفاوت می سازد و بعد از آن باید سطح آگاهی، فرهنگ، مهارت و جایگاه اجتماعی افراد را در نظر گرفت که از مولفه های هویت بشمار می رود.
وی افزود: دانش شخصیت شناسی و بلوغ روانی، به روانشناس کمک می نماید که ارزیابی دقیق تری داشته باشد و در نتیجه روشن تر و دقیق تر به طراحی روش درمانی مناسب مراجع بپردازد. این سطح از تخصص سبب می شود که درمان مؤثرتر و مراجعان نیز بیشتر اعتماد کنند و همچنین از نظر زمانی و مالی صرفه جویی شود.
فکری درباب تاثیرات و مشکلات شیوع این ویروس بیان کرد: ترس اصلی ترین مسئله روانی دوران کرونا است. این ترس در گام اول می تواند مؤثر واقع شود و انسان ها را ملزم به پیروی از دستو رالعمل های پیشگری و درمانی نماید. در حقیقت اگر این ترس بتواند به برانگیختگی مناسب منجر شود، انسان را به رفتارهای خود مراقبتی وادار می کند و از بی توجهی که می تواند خطرناک باشد، دور می نماید، اما مشکل از زمانی شروع می شود که سطح برانگیختگی مغز و ذهن در پاسخ به ترس، بیش از حد بالا یا پایین برود؛ این امر خودرا در اختلال های روانشناختی نشان میدهد.
وی ادامه داد: در هر دو حالت برانگیختگی بالا یا پایین رفتار مختل شده و عملکردهای ذهنی و اجتماعی که جهت زندگی فرد ضروری هست، گرفتار مشکلات مختلفی می گردد، نقص در کارکردهای ذهنی و همین طور ناتوانی در انجام وظایف روزمره و ترک برنامه های رشدی، ورزشی، تحصیلی و شغلی همچون مشکلات ناشی از این اختلال ها است که شاهد آن در سطح وسیعی بوده و هستیم، این ها مشکلات کوتاه مدت است، مشکل بعدی ناشی از زندگی اجتماعی انسان و تقسیم مسئولیت است. بقاء همیشه در اولیت روانی و جسمانی انسان است. اما به دو شیوه دنبال می شود: بودن یا شدن.
فکری راه حل ابتدایی و کوتاه مدت انسان در مقابله با خطرات را «بودن» برشمرد و اظهار نمود: انسان دراین راه حل کارهای رشد و پیشرفت را کنار می گذارد و به صیانت از خود می پردازد. ولی اگر این امر به درازا بکشد، می تواند مشکل آفرین بشود، یعنی اینکه رشد و پیشرفت در اثر اختلال های ذهنی و رفتاری کنار گذاشته شود و از دستور کار خارج و اندیشه هایی مانند لذت گرایی و یا پوچ گرایی جایگزین آن گردد. تنبلی ناشی از دوران کم کاری و قرنطینه را هم به آن می توان اضافه کرد.
وی افزود: در این حالت انسان ها وظیفه رشد را به دوش دیگران می اندازد و خودرا از تالش و رقابت برای پیشرفت و رسیدن به اهداف مهم زندگی معاف می کنند. در حقیقت ترس توجه انسان را از آینده دور و به گستره محدود زمان حال معطوف می دارد و آنچه در مورد آینده است را از مرکز توجه خارج می گرداند، اگر این وضعیت در جامعه عمومی شود، می تواند در آینده مضرات زیادی داشته باشد.
فکری در آخر اظهار داشت: باید تلاش نماییم که جامعه خودمان را باردیگر به سمت آینده متوجه سازیم و لزوم پیگیری اهداف، تدارک پیوسته در جهت پیشرفت و توسعه را به مردم عزیزمان یادآور شویم. اشتیاق به رشد و پیشرفت و رسیدن به اهداف بزرگ خود می تواند بسیار مؤثر در درمان اختلال های مختلف همچون اختلال های ناشی از کرونا باشد.
انسان ها علاوه بر بهداشت جسمی باید قائل به رعایت بهداشت روانی نیز باشد تا رسیدن به آرامش و رضایت وی به خوبی محقق شود، پس بهداشت روان تنها به مشکلات نمی پردازد بلکه پیش گیری از ناراحتی های روانی و ناراحتی های اعصاب و روان بمنظور جلوگیری از وقوع بیماریهای شدید روانی را نیز دنبال می کند، ازین روی توجه به این بُعد سلامتی افراد حائز اهمیت و گویی در اولویت بیشتری نسبت به سلامت جسمانی وی است.
ما همیشه در زندگی خود نیاز به یک راهنما و مشاوری دلسوز خواهیم داشت، چه بسا مشاور متخصصی باشد که با رسالت خویش آدمی را به تعالی برساند، حال آنکه می توان لزوم وجود یک روانشناس در زندگی هر آدمی را به خوبی درک کرد و با ثبات شخصیتی و تعادل رفتاری خویش مسیر زندگی را به سلامت پیمود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب