سایه بحران ناباروری بر آینده ایران کلید مواجهه با چالش جمعیتی چیست؟
به گزارش اپتیک، یک فوق تخصص نازایی اظهار داشت: تنها سه، چهار سال فرصت برای کنترل روند پیری جمعیت باقیمانده و اطلاع رسانی علمی و دقیق به جوانان، بیشتر از هر زمان دیگری احساس می شود.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت:
در صورتیکه تنها چند سال برای کنترل روند پیری جمعیت ایران فرصت باقیمانده، رشد نگران کننده نازایی در بین زوج های جوان، زنگ خطر بزرگی را برای آینده جمعیتی کشور به صدا درآورده است. ناباروری، دیگر یک مساله صرفا پزشکی یا فردی نیست، بلکه به دغدغه ای ملی در حوزه سلامت و سیاستگذاری جمعیتی تبدیل گشته است.
آمارها و شواهد میدانی نشان می دهند که تنبلی تخمدان، سندرم تخمدان پلی کیستیک، سبک زندگی کم تحرک، چاقی، تغذیه نامناسب و کاهش کیفیت تخمک و اسپرم همچون عوامل اصلی بروز نازایی در زنان و مردان ایرانی هستند.
همزمان، روند نزولی کیفیت تخمک در زنان جوان و کاهش ذخیره تخمدانی، سبب شده خیلی از مراجعان حتی با وجود استفاده از درمان های دارویی و کمک باروری، نتوانند به حاملگی موفق دست یابند.
در چنین شرایطی، متخصصان بر ضرورت آگاهی رسانی علمی، تشخیص زودهنگام، اصلاح سبک زندگی و حمایت جدی سیستم سلامت از زوجین نابارور تاکید دارند؛ چونکه نازایی باآنکه درمان پذیر است، اما بی توجهی به آن می تواند نتایج بلندمدتی برای ساختار جمعیتی کشور بهمراه داشته باشد.
در همین راستا خبرنگار مهر با فرناز مشیری متخصص زنان و فوق تخصص نازایی، پلاستیک و زیبایی گفتگویی داشته است.
چرا نازایی به یکی از مهم ترین چالش های جمعیتی ایران تبدیل گشته است؟
مشیری: افزایش قابل توجه آمار نازایی در کشور، امروز به یکی از بحرانی ترین چالش های جمعیتی ایران بدل شده است. با وجود این که تنها سه تا چهار سال فرصت برای کنترل روند پیری جمعیت باقیمانده و اطلاع رسانی علمی و دقیق به جوانان، بیشتر از هر زمان دیگری احساس می شود.
یکی از شایع ترین علل نازایی در زنان، تنبلی تخمدان و سندرم تخمدان پلی کیستیک است. این اختلالات هورمونی می توانند به مرور زمان ذخیره تخمدانی را کاهش داده و سبب ناباروری شوند. علاوه بر این، مشکلات باروری مردان، مصرف سیگار و قلیان هم به صورت مستقیم کیفیت تخمک و اسپرم را می کاهد و نقش برجسته ی در نازایی ایفا می کند.
تخمدان پلی کیستیک معمولا با علائمی مانند ریزش مو، جوش های پوستی، چاقی، پوست چرب و نامنظمی در تخمک گذاری هم راه است. بررسی های هورمونی نشان میدهد در این بیماران تعادل هورمونی به هم خورده و هورمون های مردانه بالا رفته است.
تحقیقات همینطور ارتباط مستقیمی میان تغذیه و این اختلالات هورمونی نشان میدهد. مصرف غذاهای صنعتی، هورمون های دامی و سموم کشاورزی در کنار سبک زندگی کم تحرک و افزایش وزن، چرخه ای معیوب به وجود آورده که باروری زنان را تحت تاثیر منفی قرار می دهد.
کارشناسان تأکید می کنند که درمان های نازایی تنها زمانی موفق خواهند بود که اصلاح سبک زندگی، کاهش وزن و تنظیم هورمون ها به شکل همزمان در دستور کار قرار گیرد. درمان های دارویی به تنهایی جایگزین اصلاح تغذیه و کاهش فشار نیستند.
با افزایش نازایی و تاثیر آن بر ساختار جمعیتی کشور، برنامه ریزی ملی برای آموزش پیشگیری و اطلاع رسانی علمی به جوانان ضرورت دارد. مسؤلان حوزه بهداشت و رسانه ها باید با شفاف سازی علمی، زمینه آگاهی بخشی نسل جوان را فراهم آورند.
کیفیت تخمک در زنان جوان چرا کم شده است؟
مشیری: روند نزولی کیفیت تخمک در زنان جوان به یکی از نگرانی های اصلی متخصصان درمان نازایی تبدیل گشته است. این مشکل حتی با وجود روش های معمول درمان ناباروری، مانع تشکیل جنین سالم و موفقیت باروری می شود.
بسیاری از مراجعان حتی بعد از چندین بار سیکل تحریک تخمدان و استخراج تخمک، به نتایج مطلوب نمی رسند. گاهی در یک سیکل ۱۰ تا ۱۵ تخمک گرفته می شود اما به سبب کیفیت پایین، این تخمک ها توانایی تشکیل جنین سالم یا فریز شدن را ندارند.
این مساله سبب شده زنان جوان زیادی با ذخیره تخمدان تخلیه شده مواجه شوند؛ وضعیتی مشابه یائسگی اما بدون افزایش هورمون های یائسگی. از ین جهت، تمرکز بر درمان دلایل اصلی نازایی به جای فقط کمک باروری، اهمیت بیشتری یافته است.
روش های درمان تنبلی تخمدان چیست؟
مشیری: با اصلاح سبک زندگی، تنظیم هورمون ها و درمان های درونی، زنان می توانند بدون احتیاج به روش های پرهزینه، به شکل طبیعی آبستن شوند. درمان های دارویی همراه با تغییر سبک زندگی بخصوص برای مبتلایان به تخمدان پلی کیستیک اثربخش است.
برخلاف تصور رایج، تخمدان پلی کیستیک قابل درمان است و این درمان ها نه تنها کیفیت تخمک را بهبود می بخشند بلکه علایم ظاهری مانند ریزش مو، جوش و چاقی را کم می کنند. در نهایت این اقدامات احتمال حاملگی طبیعی را می افزایند.
همچنین، استفاده از روش های پیشرفته تعیین جنسیت و بررسی سلامت جنین به زوج هایی سفارش می شود که سابقه بیماریهای ژنتیکی یا تولد فرزند دارای نقص دارند. این فناوری ها به تشخیص جنسیت و سلامت ساختاری جنین کمک می کنند.
با تشخیص بموقع و درمان ریشه ای، ناباروری پرهزینه نیست و استفاده از دانش روز درمان نازایی می تواند احتمال تولد فرزند سالم را بشکل قابل ملاحظه ای افزایش دهد.
نقش ذخیره تخمدان در درمان ناباروری چیست؟
مشیری: کاهش ذخیره تخمدان با افزایش سن، یکی از چالش های جدی در باروری زنان است که می تواند شانس موفقیت درمان نازایی را کم کند و در موارد شدید، احتیاج به استفاده از تخمک یا جنین اهدایی را مطرح کند.
هرچند درمان دارویی می تواند در بعضی موارد وضعیت باروری را بهتر کند، اما کاهش شدید ذخیره تخمدان پاسخ به درمان را دشوار می کند. بخصوص بعد از ۳۵ سالگی کیفیت تخمک کم شده و خطر ابتلاء به اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون بیشتر می شود.
۸۰ درصد موارد سندروم داون در ارتباط با مادران بالای ۳۵ سال است و در زنان بالای ۴۰ سال هم خطر دیابت و فشار خون حاملگی بیشتر است. همینطور افزایش سن پدر (۴۰ تا ۴۵ سال به بالا) با افزایش احتمال بیماریهای ژنتیکی نادر مرتبط می باشد.
با کاهش شدید ذخیره تخمدان، انتخابهای اهدای تخمک یا جنین مطرح می شود که در کشور ما با چالش های قانونی و شرعی روبرو است. مسایل در ارتباط با حقوق، ارث و وضعیت زوجین در صورت جدایی هنوز به صورت کامل تعیین نشده است.
زنان جوان بخصوص با سابقه مشکلات هورمونی باید آزمایش ذخیره تخمدان (AMH) را در نخستین فرصت انجام دهند و در صورت نیاز، تخمک یا جنین فریز شده برای آینده ذخیره کنند. این شیوه ایمن و بدون احتیاج به بستری طولانی در مراکز تخصصی به انجام می رسد و به حفظ شانس باروری کمک می نماید.
دلایل ناباروری در مردان چیست؟
مشیری: ناباروری مردان دلایل گوناگونی دارد که گاهی به تنهایی منجر به عدم توانایی باروری می شود. مهم ترین علت در مردان، ابتلاء به بیماری اوریون در کودکی است که می تواند سبب التهاب بیضه و توقف تولید اسپرم شود.
از دیگر عوامل ناباروری مردان، مصرف داروهای بدنسازی، سیگار و قلیان است که کیفیت اسپرم را بشدت کم می کنند. همینطور قرارگیری طولانی مدت در محیط های گرم مانند کوره پزخانه یا کارهای صنعتی، و تماس با مواد حاوی سرب می تواند به ناباروری منجر شود.
تشخیص ناباروری مردان از راه شرح حال، آزمایش تخصصی و سونوگرافی به انجام می رسد. مشکلاتی مانند هیدروسل، التهاب، واریکوسل و پیچ خوردگی وریدهای بیضه می تواند کیفیت اسپرم را کم کند.
آیا مصرف داروهای هورمونی سبب نازایی می شود؟
مشیری: برخلاف باور عمومی، مصرف داروهای هورمونی نه تنها سبب نازایی نمی گردد، بلکه بخشی از درمان های علمی ناباروری است. نگرانی های فرهنگی و شایعات نادرست نباید مانع پیگیری درمان های دارویی شود.
داروهای تنظیم کننده هورمون برای رفع اختلالات هورمونی و خونریزی های نامرتب موثرند و در درمان ناباروری کاربرد دارند. هیچ مدرک علمی در رابطه با تبدیل این داروها به مواد سرطان زا وجود ندارد و مصرف صحیح آنها خطری ندارد.
این داروها تحت نظر پزشک تجویز می شوند و مصرف خودسرانه آنها ممنوع می باشد، اما در زمان و مقدار مناسب، کلید حل خیلی از مشکلات هورمونی و باروری زنان هستند. با افزایش نازایی در ایران، آگاهی بخشی علمی، اصلاح سبک زندگی و درمان های بموقع، کلید مواجهه با این بحران جمعیتی است.
منبع: optlab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۲ بعلاوه ۳